Trong xã hội hiện đại, với sự phát triển của khoa học công nghệ, việc lựa chọn giới tính thai nhi ngày càng trở nên phổ biến hơn nhờ các phương pháp can thiệp y tế, đặc biệt là xét nghiệm di truyền và các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Tuy nhiên, việc lựa chọn giới tính thai nhi không chỉ là vấn đề về mặt kỹ thuật mà còn liên quan đến các vấn đề đạo đức, xã hội và pháp lý. Tại Việt Nam, câu hỏi liệu pháp luật có cho phép hay không việc lựa chọn giới tính thai nhi luôn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Bài viết này sẽ phân tích và làm rõ vấn đề pháp luật Việt Nam có cho phép lựa chọn giới tính thai nhi hay không, từ các quy định hiện hành, các vấn đề pháp lý và xã hội liên quan đến vấn đề này. Hãy cùng Công ty Luật Apolo Lawyers (Hotline 0903.419.479) tìm hiểu các vấn đề liên quan đến chủ đề pháp luật về lựa chọn giới tính thai nhi nhé!

1. Khái niệm lựa chọn giới tính thai nhi

Hành vi lựa chọn giới tính thai nhi là việc can thiệp vào quá trình sinh sản nhằm xác định hoặc thay đổi giới tính của thai nhi trước khi sinh. Đây là hành động can thiệp vào quá trình thụ thai hoặc chẩn đoán trước sinh để sinh con theo giới tính mong muốn. Lựa chọn giới tính thai nhi chẳng những là hành vi vi phạm đạo đức mà còn là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Hành vi này đã xâm hại trực tiếp tới quyền con người nói chung hay quyền sống của trẻ em, quyền bình đẳng của phụ nữ nói riêng.

Lựa chọn giới tính thai nhi: Pháp luật Việt Nam có cho phép hay không?

2. Nguyên nhân dẫn tới hành vi lựa chọn giới tính thai nhi

Hành vi lựa chọn giới tính thai nhi xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể chia thành ba nguyên nhân chính như sau:

Thứ nhất, yếu tố văn hóa. Yếu tố văn hóa đóng vai trò quan trọng trong quyết định lựa chọn giới tính thai nhi. Trong một số nền văn hóa, nhất là ở các quốc gia châu Á, con trai thường được coi trọng hơn con gái do vai trò của họ trong gia đình và xã hội, như việc duy trì dòng họ, chăm sóc cha mẹ khi về già. Do đó, nhiều gia đình có xu hướng lựa chọn sinh con trai, đặc biệt trong các gia đình đã có con gái.

Thứ hai, yếu tố xã hội. Yếu tố này cũng góp phần vào hành vi lựa chọn giới tính. Các yếu tố như kỳ vọng về sự thàn  công trong xã hội, ảnh hưởng từ quan niệm về giới tính trong cộng đồng, và thậm chí là các chính sách xã hội như chính sách kế hoạch hóa gia đình có thể tạo ra sự thiên vị đối với một giới tính nhất định. Trong những trường hợp này, sự lựa chọn giới tính thai nhi trở thành một cách để đáp ứng các kỳ vọng xã hội.

Thứ ba, yếu tố y tế. Trong các trường hợp có nguy cơ cao về các bệnh di truyền liên quan đến giới tính, như bệnh hemophilia hay bệnh Duchenne muscular dystrophy, các phương pháp lựa chọn giới tính có thể được sử dụng để đảm bảo đứa trẻ sinh ra không mang các bệnh lý này. Đây là lý do hợp lý nhất để thực hiện lựa chọn giới tính thai nhi, nhằm bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của đứa trẻ.

3. Thực tiễn pháp luật về hành vi lựa chọn giới tính thai nhi

Tại Việt Nam, lựa chọn giới tính thai nhi có thể gây ra nhiều vấn đề liên quan đến đạo đức và bình đẳng giới. Pháp luật Việt Nam hiện nay không cho phép lựa chọn giới tính thai nhi vì mục đích phi y tế. Các quy định liên quan đến vấn đề này chủ yếu tập trung vào bảo vệ quyền lợi của thai nhi và đảm bảo công bằng trong xã hội.

Căn cứ khoản 2 Điều 7 Pháp lệnh về Dân số năm 2003, lựa chọn giới tính thai nhi là hành vi bị nghiêm cấm dưới mọi hình thức.

Căn cứ Điều 10Nghị định số 104/2003/NĐ-CP quy định nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi bao gồm các hành vi như sau: Tuyên truyền, phổ biến phương pháp tạo giới tính thai nhi dưới các hình thức như tổ chức nói chuyện, viết, dịch, nhân bản các loại sách báo, tài liệu, tranh ảnh, ghi hình, ghi âm, tàng trữ, lưu truyền tài liệu, phương tiện và các hình thức tuyên truyền, phổ biến khác về phương pháp tạo giới tính thai nhi; chẩn đoán để lựa chọn giới tính thai nhi bằng các biện pháp xác định qua triệu chứng, bắt mạch, xét nghiệm máu, gene, nước ối, tế bào, siêu âm; loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính bằng các biện pháp phá thai, cung cấp, sử dụng các loại hóa chất, thuốc và các biện pháp khác.

Căn cứ tại Điều 99 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về mức xử phạt hành vi vi phạm quy định về lựa chọn giới tính thai nhi thì hành vi lự chọn giới tính thai nhi có thể bị xử phạt tối thiểu từ 05 triệu đồng đến tối đa 20 triệu đồng, cụ thể như sau:

- Phạt tiền từ 05 - 10 triệu đồng đối với hành vi đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người khác phải áp dụng phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn.

- Phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với hành vi dùng vũ lực ép buộc người khác phải áp dụng phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn.

- Phạt tiền từ 15 - 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Chỉ định hoặc hướng dẫn sử dụng thuốc để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; Cung cấp dụng cụ, thuốc, vật tư để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; Nghiên cứu các phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.

Bên cạnh việc bị phạt tiền, người vi phạm còn đối mặt hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả theo khoản 4 và khoản 5 Điều 99 Nghị định 117/2020/NĐ-CP như sau:

- Đình chỉ hoạt động của cơ sở trong thời hạn từ 01- 03 tháng đối với hành vi bị phạt tiền từ 15-20 triệu đồng.

- Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh trong thời hạn từ 01 - 03 tháng đối với hành vi bị phạt tiền từ 15-20 triệu đồng.

Cùng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tiêu hủy dụng cụ, thuốc, vật tư đã được sử dụng để thực hiện hành vi cung cấp dụng cụ, thuốc, vật tư để có được giới tính thai nhi theo ý muốn;

Như vậy, hành vi lựa chọn giới tính thai nhi sẽ bị xử phạt và mức phạt tiền cao nhất đối với hành vi này là phạt tiền 20 triệu đồng, ngoài ra đối với một số hành vì còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả.

Lựa chọn giới tính thai nhi: Pháp luật Việt Nam có cho phép hay không?

Ngoài được quy định trong Pháp lệnh dân số năm 2003 và các Nghị định liên quan, Luật bình đẳng giới nmw 2006 cũng có một số quy định liên quan đến vấn đề bình đẳng giới và lựa chọn giới tính. Điều 4 của Luật này quy định: “Mục tiêu bình đẳng giới là xoá bỏ phân biệt đối xử về giới, tạo cơ hội như nhau cho nam và nữ trong phát triển kinh tế - xã hội và phát triển nguồn nhân lực, tiến tới bình đẳng giới thực chất giữa nam, nữ và thiết lập, củng cố quan hệ hợp tác, hỗ trợ giữa nam, nữ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và gia đình”. Vì chính lý do đó, lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức hoặc xúi giục, ép buộc người khác phá thai vì giới tính của thai nhi cũng là hành vi vi phạm pháp luật về bình đẳng giới trong lĩnh vực y tế. Ngoài ra, nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi cũng được quy định tại điểm g khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014.

Việc lựa chọn giới tính thai nhi hiện nay không được pháp luật Việt Nam cho phép, trừ trường hợp có chỉ định y tế hợp lý. Hành vi này không chỉ gây ra những tác động tiêu cực về mặt đạo đức, xã hội mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc dân số và phát triển bền vững. Do đó, việc tuân thủ các quy định pháp luật và bảo vệ quyền lợi của thai nhi và trẻ em là hết sức cần thiết để duy trì một xã hội công bằng và bình đẳng.

Apolo Lawyers tự hào là một trong những công ty luật uy tín, chất lượng- tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi sở hữu đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và nhiệt huyết, cùng với đội ngũ nhân viên pháp lý chuyên nghiệp, luôn sẵn sàng hỗ trợ quý khách hàng với chất lượng dịch vụ vượt trội. Quý khách hàng sẽ hài lòng với dịch vụ pháp lý của chúng tôi với đa dạng các lĩnh vực pháp lý như doanh nghiệp, dân sự, lao động thuế, hôn nhân và gia đình,… Đến với Apolo Lawyers, quý khách sẽ cảm nhận sự an tâm và tận tâm trong từng dịch vụ. Hãy liên hệ với chúng tôi qua thông tin dưới đây để nhận sự tư vấn chuyên sâu và hỗ trợ pháp lý hiệu quả.

Quý khách hàng có thể liên hệ với Công ty Luật Apolo Lawyers thông qua số hotline 0903.419.479 hoặc email contact@apolo.com.vn để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất.

>>> Xem thêm: Những điểm mới về đất đai mà người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài cần lưu ý theo quy định của Luật Đất Đai 2024

>>> Xem thêm: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có được nhận chuyển quyền sử dụng đất theo Luật Đất Đai 2024 mới hay không?